De Slimste Mens is één van de populairste quizprogramma’s van Nederland. Het tv-programma is afgeleid van een oorspronkelijk Belgisch format genaamd De Slimste Mens ter Wereld. In het programma worden elke aflevering drie bekende Nederlanders getest op hun algemene kennis. Hierbij worden de vaste onderdelen 3-6-9, Open Deur, Puzzel, Galerij en Collectief Geheugen afgewerkt, waarin de kandidaten seconden kunnen winnen. Dit is ook meteen hun speeltijd. Als ze geen seconden meer hebben, liggen ze uit het spel. De Slimste van de dag gaat door naar de volgende aflevering, terwijl de twee andere kandidaten tegen elkaar spelen in de finale. In deze finale halen ze met elk correct antwoord 20 seconden van de speeltijd van hun rivaal af. De winnaar van de finale mag ook door naar de volgende aflevering. Op het einde van het seizoen, dat doorgaans een tot twee maanden duurt, nemen de kandidaten die het vaakst tot de volgende aflevering doordrongen het tegen elkaar op. Wie als winnaar uit de bus rolt is dat seizoen De Slimste Mens.
In Nederland begon het programma in 2006 op de zender Talpa onder de naam De Slimste. Linda de Mol was toen de presentatrice, en acteur Cees Geel nam toen plaats in de stoel als ‘jury’. Toen het programma in 2009 terug op de Nederlandse tv kwam, werd het gepresenteerd door Martijn Krabbé en uitgezonden op RTL 4. Vanaf 2012 werd het programma uitgezonden op NPO 2 onder de naam De Slimste Mens. Voormalig nieuwslezer Philip Freriks en geschiedkundige Maarten van Rossem verzorgen de presentatie van het tv-programma. De wisselwerking tussen deze twee veteranen is vaan onderwerp van discussie. De ene kijker vindt de Nederlandse opzet van De Slimste Mens te traag, maar de ander smult van de soms kneuterige één-tweetjes tussen Philip en Maarten. Maarten van Rossem zit in een stoel met een bel, waarop hij kan drukken als hij toelichting wil geven bij bepaalde onderwerpen. Zijn uitleg heeft vaak een gitzwarte, gortdroge of negatieve ondertoon.
De opzet van de Nederlandse versie van De Slimste Mens is heel anders dan die van zijn Belgische tegenhanger De Slimste Mens ter Wereld. In België heeft de quiz een veel humoristischere insteek. De jury bestaat niet uit één, maar uit meerdere mensen die niet alleen uitleg geven, maar ook regelmatig de kandidaten, elkaar en de quizmaster Erik van Looy belachelijk maken. Het quizelement is ook minder serieus, en heeft vaker een grappige ondertoon. In Nederland nemen we De Slimste Mens iets serieuzer. Kandidaten zijn vaak bloedfanatiek, en laten zich regelmatig van hun competitieve kant zien, soms tot ergernis van de kijker. Omdat het deelnemersveld vaak hard tegen hard gaat, is het dan ook een heuse prestatie om De Slimste Mens te winnen.
In "De Slimste Mens" mogen deelnemers maximaal zeven afleveringen achter elkaar meedoen, behalve in de finaleweek. De stoelindeling is willekeurig voor de eerste aflevering van een nieuw seizoen. Bij één nieuwe kandidaat krijgt deze de linkerstoel, de middelste stoel is voor de winnaar van de vorige finale, en de rechterstoel is voor de dagwinnaar van de vorige aflevering. Bij twee nieuwe kandidaten krijgen de nieuwe kandidaten de linker- en middelste stoelen, terwijl de rechterstoel wordt ingenomen door de enige overgebleven kandidaat, ongeacht eerdere prestaties. Deze regels zorgen voor variatie en competitie in het programma "De Slimste Mens."
Gebaseerd op: De Slimste Mens ter Wereld (België)
